Een duikvlucht in de Nederlandse politiek

Wat wil politiek Nederland met de luchtvaartsector?

In aanloop naar de landelijke verkiezingen op woensdag 22 november is de luchtvaartsector een belangrijk onderwerp in de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen. Nu alle partijen hun standpunten hebben gepresenteerd, wordt het tijd om de balans op te maken en te begrijpen welke koers politiek Nederland wil varen met betrekking tot de luchtvaart.

Overkoepelend kan worden geconcludeerd dat het merendeel van de politieke partijen streeft naar verdere beperkingen en zwaardere belastingen voor de luchtvaartsector. Deze koerswijziging weerspiegelt de groeiende aandacht voor duurzaamheid, milieuoverwegingen en de impact van de luchtvaart op klimaatverandering.

Om meer inzicht te bieden in de specifieke standpunten van de politieke partijen, lichten we hieronder enkele cruciale kwesties uit. Dit varieert van milieuvraagstukken en geluidsoverlast tot de economische belangen van de luchtvaartindustrie. Hierin zijn per kwestie alleen de partijen meegenomen waarvan een duidelijk standpunt bekend is.

Luchtvaart in Nederland

PVV: de Nederlandse luchtvaart is onmisbaar voor het vestigingsklimaat.
Partij voor de Dieren: de Nederlandse luchtvaartsector moet krimpen.
ChristenUnie: Europese inzet voor een verbod op ultrakorteafstandsvluchten.
CDA: het stimuleren van duurzame vliegtuigbrandstoffen en elektrisch vliegen.
SP: het aantal vluchten moet omlaag en elektrisch taxiën wordt verplicht.
SGP: het aantal vliegbewegingen moet omlaag, met name in de nacht en op zondag.
FVD: er moet een nieuwe luchthaven in de Noordzee worden aangelegd.
JA21: geen politieke bemoeienis met bedrijfsmodel en routenetwerk KLM.
DENK: behoud van intercontinentale lijnnetwerken. Er moet minder nadruk komen op transferpassagiers en meer op bestemmingspassagiers. Daarnaast investeren in verduurzaming sector.
NSC: gaan voor een hogere Europese ambitie m.b.t. bijmenging van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) in 2030 en het stimuleren van innovaties op het gebied van elektrisch vliegen en waterstof.

Schiphol

VVD: steun voor de hervormingsplannen van Schiphol maar het vliegveld moet gedurende de nacht gesloten worden. Schiphol moet wel behouden blijven als overstapknooppunt.
GroenLinks-PvdA: geen commerciële nachtvluchten meer en verdere krimp inzetten.
BBB: maximumaantal vluchten bevriezen en eventuele toekomstige vluchten alleen mogelijk bij afname milieu- en geluidhinder.
PVV: Schiphol mag blijven groeien.
D66: nachtsluiting Schiphol tussen 23.00 en 7.00 uur.
ChristenUnie: Schiphol moet krimpen naar 300.000 vluchten per jaar, met minder nachtvluchten. Er komt geen vierde aanvliegroute.
CDA: Schiphol ’s nachts en in dagranden dicht, krimp naar 440.000 vluchten per jaar. Geen vierde aanvliegroute.
Volt: Schiphol moet per 2026 krimpen naar 400.000 vluchten.
SGP: er komt een onderzoek naar verplaatsing van start- en landingsbanen van Schiphol naar zee.
FVD: Schiphol krijgt tot de aanleg van een nieuwe luchthaven alle ruimte om haar cruciale economische rol te blijven vervullen.
JA21: geen gedwongen krimp van Schiphol.
NSC: steunt het voornemen van Schiphol om ’s nachts geen vluchten meer toe te staan. Schiphol ontwikkelt zich binnen strakke lokale normen voor geluid en luchtkwaliteit tot een internationaal knooppunt voor trein/luchtvaart.

Lelystad

VVD: Lelystad Airport blijft geopend voor passagiersvluchten.
GroenLinks-PvdA: Lelystad Airport moet sluiten.
BBB: Lelystad Airport gaat niet open voor passagiersvluchten.
Partij voor de Dieren: Lelystad Airport gaat niet open.
D66: Lelystad Airport gaat niet open voor passagiersvluchten.
ChristenUnie: zet een streep door Lelystad Airport.
CDA: Lelystad Airport gaat definitief niet open.
SP: Lelystad Airport gaat niet open, geen nieuwe aanvliegroutes.
Volt: Lelystad Airport blijft gesloten.
SGP: voorlopig geen opening van Lelystad Airport.
JA21: Lelystad Airport gaat zo snel mogelijk open.
NSC: Lelystad Airport gaat niet open voor de commerciële burgerluchtvaart.

Belasting

VVD: kerosinebelasting op Europees niveau of minimaal in samenwerking met buurlanden invoeren.
GroenLinks-PvdA: invoering progressieve tickettaks en steun voor jaarlijks dalend CO2-plafond.
BBB: afbouw accijnsvrijstelling op kerosine wordt internationaal besproken. Opbrengst vliegtaks naar verduurzaming luchtvaart en stimuleren van internationale treinen.
PVV: vliegtaks wordt geschrapt zodat vliegen betaalbaar blijft.
Partij voor de Dieren: vrijstelling luchtvaart van accijnzen en btw opgeheven. Invoering progressieve vliegtaks.
D66: hogere vliegtaks, differentiatie naar afstand en reisklasse. Ook transferpassagiers belasten. CO2-plafond voor luchthavens invoeren en sneller afbouwen. Inzet in Europees verband voor belasting op kerosine.
ChristenUnie: internationale afspraken voor kerosineaccijns en btw op vliegtickets. Vliegtaks baseren op CO2-uitstoot, met opslag voor vluchten onder 1.250 km.
CDA: invoering vliegtaks voor transferpassagiers.
SP: geen vliegtaks voor mensen die één keer per jaar op vliegvakantie gaan. Hogere taks voor zakelijke veelvliegers.
Volt: overstappers moeten een eerlijke bijdrage gaan leveren. Vliegtaks gaat omhoog, met onderscheid tussen korte, middellange en lange afstanden. Ook onderzoek naar invoering van progressieve vliegtaks.
SGP: serieuze internationale afspraken maken over belasting op kerosine en/of CO2-uitstoot. Zolang dat niet lukt moet de nationale vliegtaks omhoog.
FVD: vliegtaks wordt afgeschaft.
JA21: vliegtaks halveren en resterende opbrengst naar innovatiefonds voor luchtvaart.
DENK: staat voor afschaffing vliegtaks.
NSC: er komt een vliegbelasting voor kleine vliegtuigen zoals privéjets en we zetten in op internationale afspraken over belastingen voor de luchtvaart (btw op vliegtickets, accijns op kerosine, vliegbelasting).

Korte vluchten

GroenLinks-PvdA: verbod op vluchten onder 750 km, waarvoor de trein een alternatief is.
Partij voor de Dieren: verbod op privéjets en vluchten onder 750 km, waarvoor de trein een alternatief is.
Volt: fossiele korteafstandsvluchten tot 650 km worden verboden.
SGP: stimuleren bij korte afstanden de trein te nemen in plaats van het vliegtuig.

Regionale luchthavens

Partij voor de Dieren: Rotterdam, Maastricht en Groningen moeten sluiten.
JA21: Groningen Airport innovatie hub voor vliegen op waterstof maken.

Door deze standpunten nader te bekijken, hopen we een helder beeld te schetsen van de visies en plannen die de verschillende politieke partijen hebben met betrekking tot de toekomst van de luchtvaart in Nederland. Wat de uiteindelijke gevolgen zijn, moet nog blijken.

Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief via de onderstaande button of neem contact met ons op.

Bronvermelding

Dit artikel is geschreven op basis van het artikel in Luchtvaartnieuws, nummer 122 (oktober 2023).

De standpunten van DENK en NSC zijn niet meegenomen in het artikel van Luchtvaartnieuws. Voor een compleet overzicht, zijn deze standpunten in dit artikel toegevoegd.